MRSA verliest terrein:

MRSA verliest terrein: aanpak is voorbeeld in strijd tegen andere ziekenhuisbacterieën

 

Studies van het Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid (WIV-ISP) tonen aan dat de ziekenhuisbacterie MRSA stilaan terrein verliest dankzij de gezamenlijke aanpak van de betrokken instanties. Het WIV-ISP en de nationale referentielaboratoria voor resistente bacterien deden in 2011 onderzoek naar dragerschap van antibioticaresistente bacterien bij ouderen in 60 Belgische woonzorgcentra (WZC).

In vergelijking met de vorige studie in 2005, is dragerschap van de MRSA-ziekenhuisbacterie bij WZC-bewoners in Belgie met 7% gedaald. Ook de nationale surveillance van Methicilline-resistente Staphylococcus aureus (MRSA), uitgevoerd door het WIV-ISP in ziekenhuizen, toont dezelfde gunstige evolutie. Beide studies tonen daarentegen ook aan dat tegelijkertijd andere antibioticaresistente bacterien de kop opsteken. Een integrale aanpak in zowel zorgcentra als ziekenhuizen, maar ook daarbuiten, blijft noodzakelijk.

Het Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid en de nationale referentielaboratoria voor resistente bacterien (UCL, CHU Mont-Godinne en ULB, Erasmusziekenhuis) onderzochten in 2005 en 2011 in 60 Belgische woonzorgcentra (WZC) hoeveel ouderen drager zijn van antibioticaresistente bacterien.

“Uit een vergelijking van beide studies blijkt dat in die periode het dragerschap van Methicilline-resistente Staphylococcus aureus (de zogenaamde MRSA-ziekenhuisbacterie) met 7% gedaald is bij de WZC-bewoners”, aldus Beatrice Jans van het Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid. “Eenzelfde gunstige evolutie was ook te zien in het jaarrapport 2011 van de nationale surveillance van MRSA in de ziekenhuizen, die sinds 1994 door het WIV-ISP en het referentielabo voor stafylokokken wordt uitgevoerd.

Sinds 2003 is het aantal patienten dat MRSA oploopt tijdens een verblijf in een ziekenhuis met meer dan de helft gedaald.” Olivier Denis van het MRSA-referentielabo (Erasmusziekenhuis ULB) voegt daaraan toe: “Naast deze afname van het aantal infecties met methicilline-resistente stafylokokken zijn er nu ook minder stafylokokken resistent tegen andere antibiotica”.

Die gunstige evolutie is te danken aan de inspanningen die Belgie de laatste jaren heeft geleverd om MRSA in zorginstellingen en ziekenhuizen aan te pakken. Enkele voorbeelden zijn:

* Zo volgen de referentielaboratoria en het WIV-ISP heel nauwgezet de evolutie van MRSA op.

* De Belgische Commissie voor de Coördinatie van het Antibioticabeleid (BAPCOC) werkte een rationeel antibioticabeleid uit voor alle sectoren om verdere ontwikkeling van resistentie tegen te gaan. De doeltreffendheid van dit beleid blijkt uit de studies in de woonzorgcentra: tussen 2005 en 2011 daalde het percentage bewoners dat recent een antibioticum had gebruikt met meer dan 10%.

* “Tegelijk werd ook gehamerd op het belang van een goede handhygiene. Hiervoor werden door de verschillende overheden in Belgie meerdere campagnes voor ziekenhuizen en WZC uitgerold om overdracht van MRSA via de handen van zorgpersoneel, patienten en bezoekers tegen te gaan” aldus Anne Simon van de Unite d’Hygiene Hospitaliere, Cliniques Universitaires St Luc.

* De ziekenhuishygieneteams en het WZC-personeel hebben een gericht infectiepreventiebeleid uitgewerkt, met ook meer en systematischere samenwerking en communicatie tussen beide sectoren. Dat laatste is essentieel, aangezien antibioticaresistentie geen grenzen kent.

“Al deze acties lijken nu hun vruchten af te werpen, maar er zijn bijkomende inspanningen te leveren, want terwijl MRSA teruggedreven wordt, steken nieuwe soorten resistente bacterien de kop op” zegt Youri Glupczynski van het nationaal referentielaboratorium voor resistente enterobacterien (CHU Mont-Godinne UCL). “Als gevolg van onoordeelkundig gebruik van antibiotica ontwikkelden oorspronkelijk banale darmbacterien zoals Escherichia coli en Klebsiella pneumoniae mechanismen die antibiotica afbreken.

Zo maken bepaalde bacterien het enzym `Extended Spectrum Beta-Lactamase (ESBL)’ aan, waardoor behandeling met Beta-Lactam antibiotica moeilijk wordt. Analoog verzwakt het enzym Carbapenemase (CPE) de werking van carbapenemantibiotica. Daardoor wordt het arsenaal aan antibiotica dat nog kan gebruikt worden om dergelijke infecties te behandelen veel kleiner en moeten artsen naar steeds zwaardere antibiotica grijpen, waartegen de bacterien op hun beurt resistentie kunnen ontwikkelen. Het is dus essentieel om die vicieuze cirkel te doorbreken door enkel antibiotica te gebruiken wanneer ze echt nodig zijn” legt Michiel Costers van de Belgische Commissie voor de Coördinatie van het Antibioticabeleid uit.

“In principe kan iedereen drager zijn van resistente darmbacterien. Gezonde mensen merken daar doorgaans niets van. Enkel bij zwaar zieke of sterk verzwakte mensen kan zo’n besmetting effectief tot een infectie leiden”, legt Beatrice Jans (WIV-ISP) uit. Uit de nationale studie in WZC (2011) blijkt dat het percentage ESBL-dragers (zonder uiterlijke ziektetekens) in WZC eerder beperkt is; ESBL werd bij 6.2% van de bewoners aangetroffen. Uit de surveillance in ziekenhuizen blijkt dat het aantal resistente ESBL-producerende bacterien toenam tussen 2005 en 2011: het aantal ESBL-producerende E. coli steeg van 4% naar 7,4%; het percentage ESBL-producerende Klebsiella steeg van 6.9% naar 11.6%.

Ook carbapenem-resistente bacterien komen meer voor in de ziekenhuizen. Dit type resistentie was enkele jaren geleden nog zeldzaam in ons land, maar waaide over via patiententransfer uit ziekenhuizen in Noord-Afrika, Zuid-Europa en Azie. Tijdens de eerste 6 maanden van 2012 werden in totaal 217 CPE-gevallen vastgesteld in de ziekenhuizen. “Ondertussen is CPE niet langer exclusief voor reizigers, ook bijvoorbeeld patienten in de woonzorgcentra en in de gemeenschap krijgen er mee te maken”, verduidelijkt Youri Glupczynski (CHU Mont-Godinne).

Om de opmars van deze resistenties zo snel mogelijk de kop in te drukken, wordt de ervaring uit de strijd tegen MRSA volop ingezet tegen deze nieuwe ziekenhuisbacterien. “Zo wordt nu een nationale aanpak opgezet, met een gerichte surveillance en specifieke richtlijnen van de Hoge gezondheidsraad voor de aanpak van CPE-bacterien in zorginstellingen”, aldus Michiel Costers (BAPCOC).

De boodschap naar de toekomst toe is dus: waakzaam blijven, voorzichtig omspringen met antibiotica, en vooral handhygiene promoten. Niet alleen in zorginstellingen, maar ook daarbuiten, bij iedereen.

Bron: Nieuwsbank/Presscenter

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *